Acerola – olbrzymie źródło naturalnej witaminy C

Do­tych­czas to owoce cy­tru­so­we trak­to­wa­no jako li­de­rów w za­war­to­ści wi­ta­mi­ny C, ale to wła­śnie owoce ace­ro­li sta­no­wią naj­więk­sze bo­gac­two tej wi­ta­mi­ny. W ba­da­niach po­rów­naw­czych do­ty­czą­cych za­war­to­ści wi­ta­mi­ny C w oby­dwu ga­tun­kach, ace­ro­la od­no­si spek­ta­ku­lar­ne zwy­cię­stwo.

Mało znana ro­śli­na – Ace­ro­la

Ace­ro­la okre­śla­na po­tocz­nie wi­śnią z Bar­ba­dos, a w ję­zy­ku bar­dziej fa­cho­wym Mal­pi­gią gra­na­to­list­ną jest ro­śli­ną obec­nie coraz bar­dziej do­ce­nia­ną. Wy­stę­pu­je w po­sta­ci krze­wów, lub ni­skich drzew na ob­sza­rze obu kon­ty­nen­tów Ame­ry­ki. Naj­waż­niej­sze z uwagi na za­sto­so­wa­nie są wła­śnie owoce ace­ro­li. Wy­gląd owo­ców ace­ro­li jest bar­dzo za­chę­ca­ją­cy – są bo­wiem ku­li­ste, in­ten­syw­nie czer­wo­ne, o nie­wiel­kich roz­mia­rach i so­czy­stym wnę­trzu.

Jak sma­ku­je ace­ro­la?

Wa­bią­cy wy­gląd owo­ców ace­ro­li, nie­jed­no­krot­nie uważa się za nie współ­gra­ją­cy z ich in­ten­syw­nie kwa­śnym sma­kiem. Na­to­miast so­czy­sty miąższ i de­li­kat­ność skór­ki owo­ców ace­ro­li spra­wia­ją, że są one mimo wszyst­ko chęt­nie spo­ży­wa­ne (rów­nież przez dzie­ci).

Co do­kład­nie za­wie­ra­ją owoce ace­ro­li?

Owoce ace­ro­li to przede wszyst­kim ogrom­ne bo­gac­two wi­ta­mi­ny C (100 g owo­ców ace­ro­li za­wie­ra 1400 – 2500 mg wi­ta­mi­ny C). Szcze­gól­nie istot­ny jest fakt, iż wi­ta­mi­na C po­cho­dzą­ca z ace­ro­li na­le­ży do wi­ta­min na­tu­ral­nych. Ale nie jest to je­dy­ną za­le­tą wiśni z Bar­ba­dos. Za­wie­ra­ją one pro­wi­ta­mi­nę A, wi­ta­mi­ny z grupy B (B1, B2 i B3) oraz sze­reg waż­nych pier­wiast­ków (ta­kich jak wapń, że­la­zo, czy fos­for).

Wi­ta­mi­na C – czym wła­ści­wie jest ta po­pu­lar­na wi­ta­mi­na?

Wi­ta­mi­na C, czyli kwas askor­bi­no­wy (askor­bo­wy) jest pra­wi­dło­wo ko­ja­rzo­na z od­czy­nem kwa­so­wym, ale już nie za­wsze wy­obra­ża­na jako ciało stałe (o bu­do­wie kry­sta­licz­nej, bia­łej bar­wie i ła­twej roz­pusz­czal­no­ści w wo­dzie). Warto wspo­mnieć, że wi­ta­mi­na C jest po­chod­ną glu­ko­zy, co rów­no­cze­śnie kla­sy­fi­ku­je ją do grupy związ­ków or­ga­nicz­nych (tj. po­sia­da­ją­cych w swej bu­do­wie wę­giel).

Wi­ta­mi­na C – dzia­ła­nie

Wi­ta­mi­na C jest związ­kiem wspo­ma­ga­ją­cym prze­bieg wielu pro­ce­sów w or­ga­ni­zmie. Mię­dzy in­ny­mi bie­rze udział w prze­mia­nach en­zy­ma­tycz­nych, w pro­duk­cji hor­mo­nów oraz w me­ta­bo­li­zmie tłusz­czów i kwa­sów żół­cio­wych. Kwas askor­bi­no­wy jest tak zwa­nym an­ty­ok­sy­dan­tem, czyli sub­stan­cją ni­we­lu­ją­cą szko­dli­we dzia­ła­nie wol­nych rod­ni­ków. Jest to bar­dzo po­żą­da­na wła­ści­wość, o któ­rej warto do­wie­dzieć się wię­cej. Za­cznij­my od tego, jaki wpływ na or­ga­nizm mają tak zwane wolne rod­ni­ki. Kon­se­kwen­cją wpły­wu wol­nych rod­ni­ków na or­ga­nizm jest po­wsta­wa­nie stop­nio­wych uszko­dzeń ko­mó­rek, które w efek­cie nie są już zdol­ne do wła­ści­wej pracy. Czy w takim razie można uchro­nić się przed kon­tak­tem z wol­ny­mi rod­ni­ka­mi? Nie­ste­ty nie, na­to­miast można pró­bo­wać ogra­ni­czyć ich wpływ na or­ga­nizm – mię­dzy in­ny­mi dzię­ki su­ple­men­ta­cji wi­ta­mi­ny C. Kwas askor­bi­no­wy, będąc an­ty­ok­sy­dan­tem (prze­ciw­u­tle­nia­czem) jest nie tylko swo­iste­go ro­dza­ju obroń­cą or­ga­ni­zmu, ale rów­nież sub­stan­cją kon­ser­wu­ją­cą wy­ko­rzy­sty­wa­ną w prze­my­śle spo­żyw­czym. Ko­lej­ną wła­ści­wo­ścią wi­ta­mi­ny C jest dzia­ła­nie roz­kur­czo­we na na­czy­nia krwio­no­śne i zdol­ność po­pra­wy funk­cjo­no­wa­nia śród­błon­ka na­czyń, po­przez  jego uszczel­nie­nie. Szczel­ny śród­bło­nek utrud­nia nie­ko­rzyst­nym sub­stan­cjom prze­ni­ka­nie do krwi. Zatem dzię­ki wi­ta­mi­nie C do­cho­dzi do wzmoc­nie­nia ba­rier obron­nych or­ga­ni­zmu. Nie można jed­nak su­ge­ro­wać, że kwas askor­bi­no­wy pod­no­si od­por­ność or­ga­ni­zmu – oczy­wi­ście wpły­wa na pro­ce­sy od­por­no­ścio­we, ale tylko na za­sa­dzie dba­ło­ści o szczel­ność śród­błon­ka. Kwas askor­bi­no­wy mając swój udział w wielu pro­ce­sach en­zy­ma­tycz­nych, od­po­wia­da także za syn­te­zę ko­la­ge­nu. Tym samym wspo­ma­ga utrzy­my­wa­nie jędr­no­ści skóry, a także przy­spie­sza pro­ce­sy go­je­nia się ran, czy zła­mań. Po­nad­to wi­ta­mi­na C zwięk­sza zdol­ność wchła­nia­nia że­la­za i ko­rzyst­nie wpły­wa na pracę ukła­du ner­wo­we­go i utrzy­ma­nie pra­wi­dło­wych funk­cji psy­cho­lo­gicz­nych.

Wi­ta­mi­na C – za­le­ca­ne dzien­ne spo­ży­cie (ZDS)

Za­le­ca­ne dzien­ne spo­ży­cie wi­ta­mi­ny C przez do­ro­słe­go czło­wie­ka wy­no­si 80 mg. Bio­rąc pod uwagę za­sob­ność owo­ców ace­ro­li w kwas askor­bi­no­wy, można łatwo ob­li­czyć, że wy­star­czy­ło­by co­dzien­nie zja­dać mię­dzy 3,2 a 5,7 g owo­ców ace­ro­li, aby za­pew­nić w stu pro­cen­tach dzien­nie za­po­trze­bo­wa­nie na wi­ta­mi­nę C.

Wi­ta­mi­na C – skut­ki nie­do­bo­ru

Naj­bar­dziej zna­ny­mi skut­ka­mi nie­do­bo­ru kwasu askor­bi­no­we­go są: przy­spie­szo­ne pro­ce­sy sta­rze­nia, wzrost stę­że­nia cho­le­ste­ro­lu, utrud­nie­nia w go­je­niu się ran, wzrost po­dat­no­ści kości na zła­ma­nia, wy­bro­czy­ny (pod­skór­ne na­cie­ki krwi z uszko­dzo­nych na­czyń krwio­no­śnych), pro­ble­my z dzią­sła­mi, osła­bie­nie, utra­ta ape­ty­tu, obrzę­ki. A co z nad­mia­rem wi­ta­mi­ny C? Kwas askor­bi­no­wy jest uzna­wa­ny za mało tok­sycz­ny. Głów­nie dzię­ki temu, że nie jest on przy­swa­ja­ny „bez ogra­ni­czeń”, po­nie­waż jego nad­miar zo­sta­je wy­da­lo­ny wraz z mo­czem.

Dla­cze­go na­tu­ral­na wi­ta­mi­na C jest lep­sza od syn­te­tycz­nej?

Obec­nie w prak­tycz­nie każ­dej dzie­dzi­nie pro­mu­je się pro­duk­ty po­cho­dze­nia na­tu­ral­ne­go. Nie jest to bez­pod­staw­ne. W przy­pad­ku su­ple­men­tów diety za­sto­so­wa­nie wy­cią­gu na­tu­ral­ne­go, może mieć wiele zalet. Wio­dą­cą za­le­tą jest świa­do­mość bez­pie­czeń­stwa, jest to bo­wiem wy­ciąg z pro­duk­tu ro­ślin­ne­go, który jest przyj­mo­wa­ny w for­mie po­kar­mu przez wiele osób. Po­nad­to na­tu­ral­na po­stać wi­ta­mi­ny C, jest ko­rzyst­niej­sza z uwagi na to­wa­rzy­szą­ce jej bio­fla­wo­no­idy – sub­stan­cje prze­ciw­dzia­ła­ją­ce jej roz­kła­do­wi. Można zatem stwier­dzić, że na­tu­ral­na wi­ta­mi­na C jest bar­dziej „ak­tyw­na” (w ro­zu­mie­niu sku­tecz­no­ści dzia­ła­nia), od jej po­sta­ci syn­te­tycz­nych.  Więk­sza ak­tyw­ność te­ra­peu­tycz­na prze­ma­wia za sto­so­wa­niem na­tu­ral­nej wi­ta­mi­ny C.

Kto po­wi­nien su­ple­men­to­wać wi­ta­mi­nę C?

Każdy po­wi­nien do­star­czać or­ga­ni­zmo­wi wi­ta­mi­ny C, po­nie­waż nie po­sia­da­my umie­jęt­no­ści jej syn­te­ty­zo­wa­nia. Do­dat­ko­wo sami nie­świa­do­mie przy­czy­nia­my się do ogra­ni­cze­nia jej wchła­nia­nia, po­przez nie­wła­ści­we przy­rzą­dza­nia po­sił­ków za­wie­ra­ją­cych tę wi­ta­mi­nę (go­to­wa­nie, sma­że­nie, na­ra­że­nie na dzia­ła­nie świa­tła). Warto za­zna­czyć, że do osób w szcze­gól­ny spo­sób na­ra­żo­nych na znacz­ne nie­do­bo­ry wi­ta­mi­ny C na­le­żą na­ło­go­wi pa­la­cze, al­ko­ho­li­cy, a także osoby star­sze.  Wi­ta­mi­nę C po­win­ni do­dat­ko­wo uzu­peł­niać w die­cie wszy­scy ci, któ­rzy ak­tyw­nie upra­wia­ją sport lub wy­ko­nu­ją cięż­ką pracę fi­zycz­ną. Wi­ta­mi­na C może być do­star­cza­na w for­mie owo­ców ace­ro­li, ich prze­two­rów (przy­go­to­wa­nych w od­po­wied­ni spo­sób), lub naj­ła­twiej w po­sta­ci pre­pa­ra­tów do­stęp­nych w ap­te­kach (np. su­ple­men­ty diety Bron­cho­pect i Bron­cho­pect ju­nior). Spo­sób w jaki do­star­cza­my kwas askor­bi­no­wy nie ma więk­sze­go zna­cze­nia. Ważne, aby za­pew­nić co­dzien­ną i wła­ści­wą ilość tej wi­ta­mi­ny w or­ga­ni­zmie.

Ace­ro­la – moż­li­we za­sto­so­wa­nie

Jak już wspo­mnia­no, ace­ro­la może mieć za­sto­so­wa­nie spo­żyw­cze. W prze­my­śle spo­żyw­czym wy­ko­rzy­sty­wa­na jest do pro­duk­cji de­se­rów, napoi, oraz kon­fi­tur. Jako pół­pro­dukt wy­so­ko wi­ta­mi­no­wy jest sto­so­wa­na rów­nież w for­mie do­dat­ku do po­traw prze­zna­czo­nych dla nie­mow­ląt i dzie­ci (swo­iste­go ro­dza­ju od­żyw­ka wi­ta­mi­no­wa).

Czy za­war­tość ace­ro­li w su­ple­men­tach diety ma zna­cze­nie?

Oczy­wi­ście, że tak. Za­war­tość wy­cią­gu z ace­ro­li ma swoje od­zwier­cie­dle­nie w dawce wi­ta­mi­ny C. Warto do­czy­tać na opa­ko­wa­niu, lub w ulot­ce jaka jest cał­ko­wi­ta dawka kwasu askor­bi­no­we­go i za­sta­no­wić się, czy jest ona od­po­wied­nia.

Jak może być po­da­na in­for­ma­cja o za­war­to­ści wi­ta­mi­ny C w pre­pa­ra­cie z wy­cią­giem z ace­ro­li?

Pre­pa­ra­ty z ace­ro­lą mogą za­wie­rać rów­nież inne wy­cią­gi ro­ślin­ne, któ­rych obec­ność nie­kie­dy utrud­nia od­czyt in­for­ma­cji. Dla­te­go też, na­le­ży spró­bo­wać do­ko­nać wła­ści­wej ana­li­zy skła­du. Przy­kła­do­wo, pre­pa­rat za­wie­ra­ją­cy wy­ciąg z ko­rze­nia pra­wo­śla­zu, wy­ciąg z ziela ty­mian­ku i eks­trakt z owo­ców ace­ro­li, po­sia­da in­for­ma­cję o za­war­to­ści po­je­dyn­cze­go skład­ni­ka bo­ga­te­go w wi­ta­mi­nę C, czyli ace­ro­li. Z opa­ko­wa­nia można od­czy­tać, że pre­pa­rat ten do­star­cza bez­piecz­nej, a rów­no­cze­śnie zna­czą­cej dawki kwasu askor­bi­no­we­go (132 mg w por­cji dzien­nej 45 ml). Na­to­miast do­dat­ko­we skład­ni­ki wspo­ma­ga­ją pra­wi­dło­we funk­cjo­no­wa­nie dróg od­de­cho­wych. Za­sto­so­wa­ne wy­cią­gi ro­ślin­ne od­dzia­łu­ją ko­ją­co i na­wil­ża­ją­co na gar­dło, krtań i stru­ny gło­so­we oraz od­świe­ża­ją. Można się spo­tkać rów­nież z okre­śle­niem łącz­nej za­war­to­ści wy­cią­gów bo­ga­tych w wi­ta­mi­nę C i w dal­szym eta­pie (w prze­li­cze­niu z ich masy) łącz­nej ilo­ści kwasu askor­bi­no­we­go.